‘Help, pissebedden!’

Een zonnige herfstdag in de Springertuin

Net over de brug naar de Springertuin in de Haarlemmer Kweektuin hipt een roodborstje over het looppad. Zodra een vrijwilligster met bladschep en –mand nadert, vlucht de vogel weg tussen de knisperende, rode en gele bladeren. “We gooien niets weg hier,” vertelt beheerder Arjan de Pater (65) van Natuur en Milieu Educatie (NME) van de gemeente Haarlem. “Al het blad op de paden vegen we de borders in, of we brengen het naar de composthoop. Met droog weer kun je het makkelijk opvegen. Zodra het regent, wordt het bagger, en dan glijd je erover uit.”

Kabouter Karel

Met soepele pas – je zou niet zeggen dat hij over anderhalf jaar met pensioen gaat – wijst Arjan op Karel, één van de houten kabouters in de Springertuin. De roodgemutste paaltjes zijn hier geplaatst om jonge Haarlemmers natuurbewust te maken. “Veel kinderen kennen de kabouters bij naam”, vertelt Arjan, “en willen ze allemaal begroeten.” Zo trippelen de kleintjes ongemerkt de hele Springertuin door van tienduizend vierkante meter. En raken spelenderwijs bekend met de grote variëteit aan bomen, planten en dieren die hier leeft.

Op adem komen

Voor papa of mama is zo’n wandeling een onthaastmoment – win-win zou je zeggen. Maar begin 2021 moest de Springertuin drie maanden op slot om op adem te komen. De paden waren platgetreden, en erger: men liep er ook buiten. Daardoor kwam de grote biodiversiteit – juist zo waardevol aan de Springertuin – in het nauw.

Instructietuin

In plaats van recreatief wandelpark zou de Springertuin dan ook vooral een educatief nut moeten hebben, vindt Arjan. Bijna zijn hele werkzame leven wijdde hij aan de tuin, en hij deed er alles aan om deze zo levendig en gevarieerd mogelijk te maken. “Zo heeft Leonard Springer, directeur van de gemeentelijke groendienst begin vorige eeuw, de tuin ook bedoeld toen hij hem in 1910 aanlegde. Als een instructietuin voor schoolkinderen en hoveniers die het gemeentegroen onderhielden.”

Stronk optillen

In de geest van Springer kwam er onder Arjans bewind een ‘beestjestuin’, met paden omlijst door boomstronken. Onder elk ervan schuilt een zes- of achtpotig universum. “Als we hier een klas kinderen rondleiden, mogen ze allemaal zo’n stronk optillen en een diertje vangen. Dat levert eerst een hoop gegil op: help, pissebedden! Maar aan het einde van de les spelen de kinderen met hun vondsten. En voor ze weer naar huis gaan, laten ze alle beestjes vrij.”

Duivelswandelstok

Van de beestjestuin gaat Arjan voor naar de ruïne, langs een imposante treurwilg en veel exoten, zoals glanzende bamboe, driebladige citroen (Poncirus) en duivelswandelstok (Aralia elata). De laatste ‘wandelt’ via een ondergronds wortelstelsel met grillige stammen door de tuin. “Het blad is zó groot!” vertelt Arjan en hij spreidt zijn armen wijd, zijn ogen stralen. Genoeg te ontdekken in de ruim honderd jaar oude Springertuin. Educatief of recreatief: zo lang je de biodiversiteit maar koestert.

Kom langs

Kijk op www.haarlemmerkweektuin.nl/contact voor de openingstijden van de Springertuin.

Natuur en Milieu Educatie

Ook met de klas naar de Springertuin? Neem contact op met Natuur en Milieu Educatie (NME) van de gemeente Haarlem: 023-511 4702, nmeactiviteiten@haarlem.nl of neem een kijkje op www.haarlem.nl/nme/

Tuinwerk

De Springertuin wordt onderhouden door een team van acht vrijwilligers. Vind je het leuk om mee te helpen? Neem contact op met nmeactiviteiten@haarlem.nl

Tekst en foto’s door Johanna Hoogendam, 2021